Ocalałe. Salvaged. Kolekcja malarstwa, rysunku i rzeźby ze zbiorów Żydowskiego Instytutu Historycznego. A collection of paintings, drawings and sculpture from the holdings of the Jewish Historical Institute

W zbiorach Żydowskiego Instytutu Historycznego znajduje się największa w powojennej Polsce kolekcja dzieł sztuki żydowskiej. Zgromadzono tu liczne judaika, przedmioty kultu religijnego, jak i pochodzące z XIX i XX wieku obrazy takich malarzy jak Maurycy Gottlieb, Artur Markowicz czy Maurycy Trębacz. Najwięcej jest prac – często unikalnych – artystów z tych pokoleń, które ginęły w czasie wojny. W Podziemnym Archiwum Getta Warszawskiego, zwanym też Archiwum Ringelbluma, ocalały dzieła Geli Seksztajn i mniej znanych twórców, których nazwisk nie jesteśmy już nawet pewni. Wystawa Ocalałe została przygotowana przez ŻIH z okazji otwarcia ekspozycji Muzeum Historii Żydów Polskich. Prezentuje oryginalne prace z okresu międzywojennego oraz wstrząsające dzieła-świadectwa z getta warszawskiego i łódzkiego. Pokazujemy najlepsze prace, które uzmysławiają bogactwo i różnorodność poszukiwań artystycznych malarzy o żydowskich korzeniach. Część z nich wprost ukazuje typy żydowskie, sceny z domów modlitw, inne, tak jak obrazy Romana Kramsztyka, są po prostu dobrym i ciekawym rozwinięciem stylu Cézanne’a. Dzieła te nie były pokazywane od lat. Z czasów tuż po wojnie pamiętana jest tylko ekspozycja Wystawa dzieł żydowskich artystów plastyków męczenników niemieckiej okupacji 1939–1945. Powracamy do tamtego wydarzenia przekonani, że artystom tym należą się pamięć i uznanie. Paweł Śpiewak